Txosten osoa PDF formatuan dago eskuragarri esteka honen bidez.
Txostenaren dokumentu-euskarria (dokumentuak, datu-erregistroak, kalkuluak) eskuragarri dago txostenaren testuan txertatutako esteken bidez.
2020. eta 2021. urteetan Zubietako erraustegian atmosferarako isurketen etengabe egindako neurketa-erregistroen analisiak, eskura dauden beste informazio batzuekin batera, kutsaduraren prebentzio eta kontrol bateratuari buruzko (IPPC) araudiaren ez-betetze larriak izan direla adierazten du.
Datuen arabera, 2020ko lehen seihilekoan Zubietako erraustegia martxan egon zen probaldi bateko aterki juridikoaren pean, baina ez zituen horretarako baldintza teknikoak eta legalak betetzen.
2020. eta 2021. urteetan, plantaren bi errausketa-lineek edukieraren %50ean funtzionatu zuten gutxi gorabehera, eta geldialdi ugari izan zituzten. Funtzionamendu-erregimen horrek batez beste astean geldialdi bat baino gehiago izan zuen linea bakoitzean, eta hilean batez beste geldialdi bat, gutxienez egun natural oso bat baino luzeagoa izanik. Funtzionamendu-erregimen hori ez dator bat Europako araudiak aldarrikatzen duenarekin.
2020ko otsailetik ekainera, instalazioaren Ingurumen Baimen Bateratua (IBB) eraginkorra izan aurretik, instalazioak hondakinak errausten zituen ohiz kanpoko baldintzetan, ez zituelako betetzen jarduera benetan gauzatzeko legeak eskatzen dituen aurretiazko baldintzak, hala nola IBBan aurreikusitako kutsatzaileak isurtzeko neurri zuzentzaile guztiak. Hori dela eta, aldi horretan instalazioak 532 EMB-ren (Emisio Mugen Balioa) gainditze izan zituen 1. linean, eta 1390 gainditze 2. linean. 2020ko ekainaren 16tik aurrera (IBB jada indarrean zegoela) 45 gainditze izan ziren 1. linean eta 21. linean 2. linean. 2021ean 24 gainditze izan ziren 1. linean eta 11 gainditze 2. linean. Halaber, kontratuko 3 eguneko EMB-ren gainditze atzeman dira, eta horietako bat, gainera, IBB-ren eguneko EMB-ren gainditzea ere izan da.
Datuek baieztatzen dute instalazioak ez duela araudiak eskatzen duen kontrol automatikoko sistemarik, hondakinen elikadura itxi behar duena EMB-ren bat gainditzen denean. 2020ko ekainetik, instalazioak EMB-ren 23 gainditze erakusten ditu, zeinak ez diren jarraitzen hondakinen elikadura berehala ixten, araudia bete gabe. Azken ez-betetzeak 2021eko uztailekoak dira, bi lineetan. Instalazioak geldialdietan hondakinak erraustu zitzakeenez, elikadura ixteko kontrol automatikorik ez duenez, aldi horietako gainditze batzuk ere zenbatu beharko lirateke. Kasu horretan, gainditzeak, 1. linean, 65 izan daitezke 2020an, eta 33 2021ean. Informazio gehiago behar da datu horiek berresteko, organo eskudunari eskatu baitzaio eta sarbidea ukatu egin baitzaio.
Errauste plantak ere –2020ko otsailean eta martxoan, behinik behin– ez zuen proiektuan jasotako eta araudiak eskatzen duen katigatze-sistemarik, eta errausketa gelditu behar duena 4 ordu jarraituz EMB-ak gaindituz funtzionatuz gero. Erregistroen arabera, 1. lerroa otsailaren 7an hasi zen hondakinak errausten, partikulen EMB-a gaindituta. Otsailaren 9an EMB-ren 14 gainditze jarraian izan zituen. Erregistratutako gainditze-serierik luzeena otsailaren 22an hasi zen, eta 26 ordu iraun zuen. 2. linea otsailaren 14an hasi zen hondakinak errausten, eta elkarren segidako 12 gainditze lotu zituen 6 orduz. Erregistratutako gainditze-serierik luzeena otsailaren 4an hasi zen, eta 4 egun eta 10,5 ordu jarraian iraun zuen, hondakinen elikadura gelditu gabe.
Erregistroek erakusten dutenez, lineak abiarazteko eta gelditzeko aldietan substantzia kutsatzaileen isuriak nabarmenak dira. Karbono monoxidoaren (CO) geldialdi-isurketak, 2020an (ekainaren 16tik aurrera) geldialdirik gabeko guztizko isurketen %24 (1. lerroa) eta %29 (2. lerroa) izan ziren. Geldialdietan, emisioak handiagoak izango lirateke beste substantzia batzuen kasuan (COT, HCl, SO2). Datu horiek argi eta garbi erakusten dute instalazioaren geldialdi eta abiarazte ugariak gai kutsatzaileen emisio-iturri garrantzitsuak izan direla. Hala ere, arrazoizko zalantza bat sortzen da, ea ustezko geldialdi-aldi horietan hondakinak errausten ote ziren, labe-galdaretan hondakinak elikatzeko kontrol automatikorik ez zegoelako.
Isuriak, erraustutako hondakin tona bakoitzeko neurtuta, beti handiagoak dira IBB-aren eraginkortasuna baino lehenago (2020ko ekainaren 16a), ondoren baino. Hori beste adierazle bat izan liteke, hau da, instalazioa aurreko aldian hondakinak errausten aritu zela atmosferara isurtzeko neurri zuzentzaile batzuk martxan jarri gabe.
Ekopol-en eta guraSOS herritarren elkarteko talde juridikoaren arteko lankidetzaren emaitza da lan hau.
Ikerketaren inguruko egunkarietako berriak irakurri ditzakezu:
Berria
